Genshagener Papier N° 4

Na drodze do europejskeigo obszaru szkolnictwa wyższego (Kopie 1)

styczeń 2011
Autor: Peter Becker

Publikacja powstała w nawiązaniu do konferencji pt. „Bolonia 2020. Ku przyszłości Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego“, która odbyła się w kwietniu 2010 roku w Pałacu Genshagen. Konferencja zorganizowana została przez Fundację Genshagen oraz Centrum Bolońskie Konferencji Rektorów Szkół Wyższych z udziałem Konferencji Rektorów z Polski i Francji.

Proces Boloński jest prawdopodobnie największą i najdalej sięgającą reformą europejskiego systemu szkolnictwa ostatnich dziesięcioleci. W Deklaracji Bolońskiej z 1999 roku 29 państw europejskich zobowiązało się w ciągu kolejnych 11 lat stworzyć Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego. W marcu 2010 roku podczas konferencji w Wiedniu i Budapeszcie ogłoszono, że cel ten został osiągnięty.

Dla dalszego rozwoju Procesu Bolońskiego szczególnie istotna będzie kwestia, jak pogodzić niezobowiązującą formę prawną deklaracji z politycznym zobowiązaniem do wprowadzenia jej w życie. Kluczowym wyzwaniem przed jakim stoi obecnie wspólna polityka w zakresie szkolnictwa wyższego jest wybór metody, która sprawi, iż systemy kształcenia oraz szkoły wyższe będą konkurencyjne na rynku europejskim i światowym, zachowując jednocześnie równowagę między ingerencją państwa w szkolnictwo wyższe a zapewnieniem uniwersytetom autonomii.

W publikacji opisane zostały cztery możliwe scenariusze rozwoju Procesu Bolońskiego (w sposób obiektywny, niewartościujący i nieprzedkładający żadnego z nich ponad pozostałe). Celem publikacji jest analiza możliwych kierunków, w jakich może potoczyć się proces formowania europejskiej polityki w zakresie szkolnictwa wyższego, poczynając od szerokiej integracji szkół wyższych („system globalny”), poprzez powrót do niejednolitej struktury ostatniego stulecia (tzw. „system regionalny”), powołanie do życia wspólnego procesu reform w ramach zintegrowanego i ponadnarodowego „systemu unijnego” zapoczątkowanego przez UE, aż po kontynuację procesu w sposób pragmatyczny w międzyrządowym „systemie paneuropejskim”.